واکنش چین پس از هشدار آمریکا در مورد نشت مواد سمی معدن در زامبیا

هشدار سفارت آمریکا در زامبیا درباره پیامدهای حادثه ماه فوریه در یک معدن مس، واکنش تند پکن را برانگیخت؛ جایی که وزارت خارجه چین از اقدامات مالک چینی این معدن دولتی دفاع کرد.

وزارت خارجه چین روز دوشنبه در بیانیه‌ای از آنچه «دستکاری‌های جاهلانه و مغرضانه» یک سفیر در این کشور آفریقایی خواند، انتقاد کرد؛ اشاره‌ای آشکار به مایکل گونزالس، سفیر آمریکا، که گفته بود این حادثه می‌تواند در زمره بدترین فجایع جهان قرار گیرد و دستور خروج فوری کارکنان آمریکایی از منطقه آسیب‌دیده را صادر کرده بود.

این جدال نشان‌دهنده توازن دشواری است که زامبیا با آن روبه‌روست: دولت هاکاینده هیچیلیما هم باید از شهروندان و محیط زیست محافظت کند و هم به سرمایه‌گذاری برای بهره‌برداری از ذخایر عظیم مس کشور نیاز دارد تا رشد اقتصادی را تقویت کند. هم چین و هم آمریکا میلیاردها دلار برای پروژه‌های جدید وعده داده‌اند، زیرا این دو قدرت بزرگ برای تسلط بر بخش بیشتری از مواد معدنی حیاتی جهان رقابت می‌کنند.

وزارت امور خارجه چین اعلام کرد که شرکت سینو-متالز لیچ زامبیا لیمیتد «به طور فعال مسئولیت را بر عهده گرفت و با دولت زامبیا همکاری فعالی داشت» تا به افراد آسیب دیده غرامت بپردازد. این وزارتخانه افزود که دولت زامبیا همچنین در یک کنفرانس مطبوعاتی در 7 آگوست از کار انجام شده توسط شرکت چینی به نیکی یاد کرد.

هرچند حادثه در فوریه رخ داد، اما هشدار اخیر سفارت آمریکا بار دیگر توجه‌ها را جلب کرد. بلومبرگ ۱۴ اوت گزارش داد که حجم گل و لای سمی رها شده ممکن است بسیار بیشتر از برآوردهای رسمی باشد — تا ۳۰ برابر بیشتر.

دولت زامبیا و Sino-Metals اعلام کرده‌اند که ۵۰ هزار تن نشت کرده است. اما بررسی‌های شرکت Drizit Zambia Ltd. — که برای ارزیابی خسارات زیست‌محیطی استخدام شده بود — نشان می‌دهد دست‌کم ۱.۵ میلیون تن ماده سمی در پی شکستن مخزن رها شده است. این مقدار می‌تواند بیش از ۴۰۰ استخر استاندارد المپیک را پر کند و این حادثه را در ردیف بدترین فجایع تاریخ صنعت معدن جهان قرار دهد.

Drizit در نامه‌ای مورخ ۳ ژوئن (که بلومبرگ آن را مشاهده کرده و شرکت نیز تأیید کرده) نوشت که شواهد ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی و داده‌های میدانی نشان می‌دهند برآورد دولت «بسیار نادرست» است.

این شرکت حادثه را «فاجعه زیست‌محیطی در مقیاس بزرگ» توصیف کرده که منابع آب آشامیدنی، ذخایر ماهی و زمین‌های کشاورزی منطقه را تهدید می‌کند. با این حال، Sino-Metals روش‌های به‌کاررفته برای ارزیابی ابعاد نشت را زیر سؤال برده و به دلیل آنچه «نقض قرارداد» خوانده، همکاری خود با Drizit را پایان داده است.

این نخستین فاجعه زیست‌محیطی بزرگ در صنعت معدن زامبیا نیست. یک دهه پیش، وکلای نماینده ۲,۵۷۷ کشاورز زامبیایی از میلیاردر هندی انیل آگاروال و شرکت Vedanta Resources Ltd. در بریتانیا به دلیل آلودگی زمین‌ها و آبراهه‌ها ناشی از پساب‌های سمی شکایت کردند که در نهایت با توافق خارج از دادگاه پایان یافت.

شهر کابوه، مرکز استان مرکزی زامبیا، دهه‌ها پس از پایان معدنکاری، همچنان یکی از آلوده‌ترین مکان‌های جهان به سرب است.