عربستان سعودی برنامه‌های معدن‌کاری 2.5 تریلیون دلاری خود را برای کاهش وابستگی به نفت تسریع می‌کند

پس از اینکه عربستان سعودی در سال 2022 با افزایش قیمت نفت، بودجه‌ای نادر به مازاد رساند، بیشتر اقتصادهای شورای همکاری خلیج فارس (GCC) با گسترش کسری بودجه خود مواجه شده‌اند، زیرا قیمت‌های فعلی نفت همچنان پایین‌تر از آنچه برای تعادل بودجه خود نیاز دارند، قرار دارد.

طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول (IMF)، عربستان سعودی، بزرگ‌ترین اقتصاد GCC، برای تعادل بودجه خود به قیمت 96.20 دلار برای هر بشکه نفت نیاز دارد که بیش از 20 دلار بالاتر از قیمت‌های فعلی نفت است. این وضعیت بدتر شده است زیرا طی دو سال گذشته، این کشور غنی از نفت بیشترین سهم از کاهش تولیدات اوپک+ را پذیرفته است، به‌طوری‌که توافق کرده است 1 میلیون بشکه در روز یا تقریباً نیمی از 2.2 میلیون بشکه در روز کاهش تولید این گروه را بر عهده بگیرد. در واقع، عربستان سعودی نفت کمتری می‌فروشد و با قیمت‌های پایین‌تر، کمبود درآمد را تشدید می‌کند.

تعجب‌آور نیست که عربستان سعودی به دنبال راه‌هایی برای تنوع‌بخشی به اقتصاد خود و کاهش وابستگی به نفت است. گزارش‌های جدید نشان می‌دهند که معدن‌کاری اکنون نقش محوری در استراتژی ریاض برای کاهش وابستگی به نفت ایفا می‌کند و این کشور در حال بهره‌برداری از ذخایر قابل‌توجه خود از فسفات، طلا، مس و بوکسیت است. وزیر معدن سعودی، بندر آل‌خرائف، اوایل امسال اعلام کرد که پتانسیل ذخایر عربستان از 1.3 تریلیون دلار پیش‌بینی شده در هشت سال پیش به 2.5 تریلیون دلار افزایش یافته است. عربستان سعودی هدف‌گذاری کرده است که سهم صنعت معدن از تولید ناخالص داخلی را از 17 میلیارد دلار به 75 میلیارد دلار تا سال 2035 افزایش دهد.

شرکت معدن‌کاری سعودی، معادن (Ma'aden)، نقش حیاتی در اجرای استراتژی‌های معدن‌کاری این کشور ایفا می‌کند. برخی از پروژه‌های کلیدی که این کشور در حال توسعه است شامل پروژه مس جبل‌سعید، یک همکاری مشترک بین معادن سعودی و شرکت Barrick Gold Corp. (NYSE:GOLD)، و معدن فسفات الجلامید است. عربستان سعودی همچنین سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی در زمینه اکتشاف و نظرسنجی‌های زمین‌شناسی با استفاده از فناوری‌های پیشرفته و تخصص بین‌المللی برای کشف ذخایر معدنی جدید انجام داده است. این کشور برنامه مشوق اکتشاف به ارزش 182 میلیون دلار را معرفی کرده و 33 مجوز معدن‌کاری اضافی صادر کرده است. علاوه بر این، وزارت معدن‌کاری اخیراً از مزایده شش مجوز معدن‌کاری برای استخراج سرب، روی، مس و آهن خبر داده است.

ماه گذشته، پادشاهی عربستان سعودی نه قرارداد سرمایه‌گذاری در حوزه فلزات و معدن به ارزش بیش از 35 میلیارد ریال (9.32 میلیارد دلار) امضا کرد، زیرا این کشور به دنبال ایجاد زنجیره‌های تأمین داخلی برای فلزات حیاتی است. این معاملات با گروه معدن‌کاری هند، وِدانتا، و گروه چینی Zijin Group اعلام شد.

صفر شدن انتشار کربن بدون کاهش تولید نفت

تلاش‌های تنوع اقتصادی عربستان سعودی به نظر می‌رسد که نتیجه می‌دهد: وزارت اقتصاد و برنامه‌ریزی اعلام کرده است که درآمدهای غیرنفتی در سال 2023 به 50٪ از تولید ناخالص داخلی (GDP) پادشاهی رسیده است که بالاترین سطح تاریخ این کشور است. اقتصاد غیرنفتی کشور در قیمت‌های ثابت 1.7 تریلیون ریال سعودی (حدود 453 میلیارد دلار آمریکا) ارزیابی شده است که این امر ناشی از رشد مستمر در صادرات، سرمایه‌گذاری و مصرف است.

با این حال، عربستان سعودی هیچ برنامه‌ای برای کنار گذاشتن کسب‌وکار اصلی نفت و گاز خود در آینده نزدیک ندارد. در یک بازدید نادر دو روزه از سوی فورتون در اوایل ماه مه، آرامکو – بزرگ‌ترین شرکت سوخت فسیلی جهان – پرده از ده‌ها پروژه تحقیقاتی که در دفتر مرکزی خود در ظهران، در شرق عربستان سعودی در حال انجام است، برداشته است که این شرکت معتقد است به آن‌ها کمک خواهد کرد تا با تغییرات اقلیمی مقابله کنند، حتی در حالی که روزانه حدود 9 میلیون بشکه نفت تولید می‌کند. آرامکو ادعا می‌کند که پیشرفت‌های تکنولوژیکی آن‌ها این پتانسیل را دارد که انتشار کربن را از هر بشکه نفتی که تولید می‌کند تا سال 2035، 15٪ کاهش دهد که معادل 51.1 میلیون تن کربن در سال است.

اشرف الغزوی، معاون اجرایی استراتژی و توسعه شرکتی آرامکو، می‌گوید: "ما هیچ تضادی نمی‌بینیم. مقابله با انتشار گازهای گلخانه‌ای از این منابع انرژی سنتی یک گزینه کاملاً عملی است."