چند سالی است که پژوهشگران دانشگاه کنتاکی برای استحصال عناصر نادر خاکی از زغال سنگ، پژوهش‌ها و مطالعات گسترده‌ای را دنبال کرده‌اند.
این پژوهشگران می‌گویند برای نخستین بار در جهان موفق به کشف یک روش جدید برای فرآوری و جداسازی عناصر نادر خاکی از زغال‌سنگ شده‌اند که از نظر هزینه فرآوری، ارزان‌تر است و از نظر محیط‌زیستی نیز مشکل‌ساز نیست. چنین کشفی در صورت توسعه و نائل شدن به مرحله تجاری‌سازی بسیار مهم تلقی می‌شود چون درحال‌حاضر صنایع های‌تِک جهان به ویژه در امریکا نیاز زیادی به این عناصر دارند، در حالی که چین ۹۰ درصد تولید و بازار این عناصر را در اختیار دارد و تعیین‌کننده نرخ فروش است. در همین راستا وزارت انرژی امریکا به منظور دستیابی به تولید این عناصر و کم شدن وابستگی این کشور به بازار چین، امکان تحقیق در این زمینه را با اختصاص بودجه ۱۷.۴ میلیون دلار فراهم کرده و تعداد زیادی مقاله مرتبط نیز منتشر شده است. هدف این مقاله‌ها، شناسایی منابع و امکان‌پذیر کردن تولید داخلی این عناصر بوده است. هدف‌گذاری اولیه این پژوهش‌ها، تهیه کنسانتره ۲درصدی از این عناصر بوده که رسیدن به کنسانتره‌ای با عیارهای یادشده، یک موفقیت بزرگ برای پژوهشگران به شمار می‌آید. گروه پژوهشگر امریکایی همچنین قادر به جداسازی اسکاندیوم از سایر عناصر نادر خاکی با استفاده از فرآیند جدید بازیابی شده است. بر اساس گزارش‌های مراکز اقتصادی، ارزش جهانی سالانه تقاضای اکسید عناصر نادر خاکی برای تولید نئودیمیم در سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶ میلادی) به ۱۴۴ میلیارد دلار رسید و در آینده نیز تقاضای زیادی درباره فلزات مغناطیسی از جمله نئودیمیوم و پراسئودیمیوم وجود خواهد داشت.
بهرام فرزاد / کارشناس زغال سنگ
