همایش اطلاع‌رسانی و رونمایی از طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس با حضور مسئولان عالی وزارت صنعت، معدن و تجارت و معاونان معدنی سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها روز ۱۰ تیر همزمان با روز صنعت و معدن در شرکت تهیه و تولید مواد معدنی با حضور نمایندگان شرکت گل‌گهر و هلدینگ معدنی میدکو برگزار شد.
معادن بزرگ روباز را فراموش کنید
مهدی کرباسیان، رئیس هیات عامل ایمیدرو گفت: ۲۷۰ هزار کیلومتر مربع اکتشاف کرده‌ایم و درصدد هستیم بخش خصوصی ادامه‌دهنده این راه باشد.
سرمایه‌گذاری در معادن در بلندمدت جواب می‌دهد و ممکن است کارهای بزرگی که برای بخش معدن انجام می‌شود، ۵ سال یا حتی بیشتر نتیجه‌بخش شود؛ مانند معادن گل‌گهر، سنگان و چادرملو.
رئیس هیات عامل ایمیدرو تاکید کرد: در کارگروه احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس، بر موضوع فرآوری تمرکز شود.
مهدی کرباسیان در گردهمایی طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس با بیان این مطلب و ضمن تبریک روز صنعت و معدن اظهار کرد: شرکت تهیه و تولید برای مشارکت بخش خصوصی و ساخت واحدهای فرآوری، فراخوان برگزار کند یا برای این کار بودجه اختصاص دهد.
وی افزود: امیدواریم با پشتیبانی اعضای کارگروه، مسئولان، مدیران استان‌ها و همکاران و عنایت ویژه آقایان شریعتمداری، سرقینی و خانه معدن، نظام مهندسی معدن، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و سایر بخش‌ها بتوانیم طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس را به خوبی اجرا کنیم.
کرباسیان با اشاره به اینکه از حدود ۱۰ هزار معدن موجود در کشور، حدود ۴ هزار معدن غیر فعالند که نیاز به احیا و فعال‌سازی دارند، تصریح کرد: در بهمن سال گذشته با بخش خصوصی تفاهمنامه‌ای امضا شد که در آن توافق کردیم ۵۰۰ معدن کوچک را فعال کنیم.
وی ادامه داد: طرح یاد شده با بودجه هزار و ۲۰۰میلیارد تومانی طرح اشتغال روستایی که در اختیار صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی قرار می‌گیرد، می‌تواند سبب اشتغالزایی مناسب در مناطق محروم و افزایش تولید محصولات معدنی شود و به عنوان یک کار ملی، نباید در بروکراسی قرار گیرد.
نتایج مثبت توسعه معادن کوچک
رئیس هیات عامل ایمیدرو به نتایج مثبت توسعه ۳ معدن کوچک اشاره کرد و گفت: نخلک جزو واحدهای بلاتکلیف بود اما با اقدامات توسعه‌ای انجام شده، اکنون ۱۰۰نفر در آن کار می‌کنند. در منطقه خور و بیابانک نیز با فعال شدن کارخانه پتاس، ۶۰۰ نفر به کار مشغول شده‌اند.
وی ادامه داد: تولید کارخانه طلای موته نیز با کاهش ذخایر معدن به حدود ۲۳۰ کیلوگرم رسیده بود که با فعال‌سازی معادن منطقه در فاصله ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلومتری و خرید خاک آن، تولید این کارخانه با رشد بیش از ۲برابری به ۶۰۰ کیلوگرم رسید.
معادن زیرزمینی
کرباسیان با بیان اینکه کار بزرگی در اکتشاف معادن کشور با اجرای برنامه اکتشاف۲۵۰ هزار کیلومتر مربعی انجام شد که نتایج آن سال‌های آینده مشخص می‌شود، گفت: طبق بررسی‌های انجام شده در این برنامه، معادن بزرگ روباز پیش‌بینی نمی‌شوند و از این رو باید با کمک بخش خصوصی به سمت اکتشاف معادن عمیق برویم.
وی افزود: در معدن سنگان، ۵۰۰ میلیون تن به ذخایر سنگ‌آهن افزوده شد و با ساخت واحدهای کنسانتره و گندله، درحال‌حاضر حدود ۴ هزار نفر به طور مستقیم و حدود ۱۵ هزار نفر به طور غیر مستقیم به کار مشغول شده‌اند.
کرباسیان با بیان اینکه افزایش تولید زنجیره معدن در سال‌های ۹۲ تا ۹۶، نشان‌دهنده فاصله گرفتن از خام‌فروشی است، گفت: همچنین در سال گذشته، حدود ۷۰۰ هزار تن آهن اسفنجی صادر شد که ۳ مرحله پس از خام‌فروشی است و امسال با راه‌اندازی واحدهای فولادسازی، آهن اسفنجی تولیدی در داخل مصرف خواهد شد.
وی ادامه داد: در سال گذشته، ۲۳ طرح با سرمایه‌گذاری بیش از ۳/۲میلیارد دلار پروژه بهره‌برداری شد.
رئیس هیات عامل ایمیدرو خاطرنشان کرد: اطلس ملی اکتشاف به عنوان یک کار ارزنده توسط سازمان زمین‌شناسی با حمایت ایمیدرو چاپ شد.
رئیس هیات عامل ایمیدرو با اشاره به اینکه در سال ۹۶، ۴۲۶ دوره با حمایت ایمیدرو و بخش خصوصی، با ۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری برگزار شد، گفت: در حوزه کارگری ۲هزار و ۸۰۰ نفر و در حوزه کارشناسی ۵هزار و ۷۰۰ نفر آموزش دیدند.
وی افزود: در سال ۹۷ نیز ۵۰۵ دوره برای ۷هزار و ۸۰۰نفر در حوزه کارگری و کارشناسی برگزار می‌شود.کرباسیان در پایان از همکاری بی‌دریغ هلدینگ میدکو و شرکت سنگ‌آهن گل‌گهر برای مشارکت در طرح احیای معادن کوچک مقیاس تشکر کرد و نتیجه این اقدام را برای سال‌های پیش‌رو بسیار ارزشمند و درخشاندانست.
مزیت‌های معادن کوچک‌مقیاس
راضیه لک، رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور نیز در آیین رونمایی از اهداف طرح احیا و فعال‌سازی معادن کوچک و متوسط گفت: مزیت‌های معادن کوچک‌مقیاس بیشمارند و با احیای این معادن در بخش‌های پایین‌دستی اشتغال بسیاری ایجاد می‌شود.
وی با اشاره به اینکه سازمان زمین‌شناسی در معرفی و ارائه مناطق ظرفیت‌دار کشور، تضمین خرید محصولات معدنی و بازنگری مقررات بخش معدن می‌تواند نقش‌آفرینی کند، تصریح کرد: معادن کوچک به معادنی گفته می‌شود که کمتر از ۲۰۰ تن تولید، کمتر از ۴۰ نفر کارگر و در کمتر از ۵ سال برداشت ذخیره داشته باشد.
لک ادامه داد: معدنکاری کوچک مزیت‌هایی دارد که معادن بزرگ آن را ندارند و ممکن است با ۲روش سنتی و نوین مورد بهره‌برداری قرار گیرند.
وی با اشاره به اینکه معادن کوچک گستردگی بیشتری در کشور دارند، افزود: این معادن به ویژه در نقاط مرزی برای توسعه و صادرات مواد معدنی مناسبند و همچنین به ازای هر شغل ۱۷ شغل در پایین‌دست خود ایجاد می‌کنند.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه معادن کوچک در صورت تجمیع و ایجاد کنسرسیوم، آثار بیشتری از معادن بزرگ خواهند داشت تاکید کرد: مصداق این حرف را می‌توان در پرو و شیلی دید، به ویژه در شیلی، معادن کوچک تولیدی بیش از ۵۳۳ هزار تن مس تولید می‌کنند در حالی که کل تولید مس ایران ۲۳۰ هزار تن است.
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی در ادامه افزود: در مسیر توسعه بخش معدن، اطلس ملی نقشه‌های موضوعی زمین‌شناسی که سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور آن را تهیه کرده است می‌تواند کمک بسیاری به فعالان معدنی کند.
نیازمند نگاه مهندسی
نادعلی اسماعیلی دهج، رئیس سازمان نظام مهندسی معدن ایران نیز در این آیین گفت: توسعه بخش معدن کشور نیازمند نگاه مهندسی است.
وی افزود: طرح احیای معادن کوچک و متوسط، بسترهای بسیار خوبی دارد. با این حال معتقدم باید به دنبال معادن با عیار پایین و ذخایر زیاد برویم چراکه فناوری‌ها می‌توانند به استخراج از معادن کم عیار کمک کنند.
وی افزود: یکی از اهرم‌های احیای معادن کوچک و متوسط، صندوق بیمه فعالیت‌های معدنی است و سازمان نظام مهندسی ایران با ۳۷هزار عضو می‌تواند بازوی عملیاتی مناسبی برای این طرح باشد.
رونق مناطق محروم
همچنین در این آیین، وجیه‌الله جعفری مدیرعامل ایمپاسکو در همایش اطلاع‌رسانی و رونمایی از طرح احیای معادن کوچک‌مقیاس گفت: خانه معدن ایران به نمایندگی از بخش خصوصی، طرح احیا و فعال‌سازی کوچک‌مقیاس را مطرح کرد و تفاهمنامه چندجانبه‌ای منعقد شد.
وی افزود: وزارت صنعت، معدن و تجارت، خانه معدن ایران، ایمیدرو، میدکو و گل‌گهر، ارکان اجرایی اصلی تفاهمنامه طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس هستند.
به گفته وی، مجری طرح، شرکت تهیه و تولید مواد معدنی است و طرفین تفاهمنامه طرح را دنبال می‌کنند.
مدیرعامل ایمپاسکو با بیان اینکه از دل این معادن، مواد اولیه بسیاری برای صنایع کشور استخراج می‌شود، تصریح کرد: همین امر دلیل سرمایه‌گذاری و توسعه معادن کوچک‌مقیاس است.
وی در ادامه با بیان اینکه اولویت ما در اجرای این طرح، تامین نیاز صنایع و واحدهایی است که به این ذخایر در تولیدشان نیاز دارند، تاکید کرد: با فعال‌سازی این معادن، مناطق محروم کشور رونق خواهند گرفت.
جعفری در ادامه افزود: افزایش سطح اشتغال پایدار در مناطق کمتر توسعه یافته و تقویت زیرساخت‌ها در راستای کاهش نرخ حمل‌ونقل از دیگر اولویت‌های این طرح است. به گفته وی، لازمه پیشبرد هدف این طرح، بسترسازی برای تقویت اعتماد بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران و دولت است.
نشانه اعتماد دولت به بخش خصوصی
محمدرضا بهرامن، رئیس خانه معدن ایران به عنوان نماینده بخش خصوصی و انجمن‌های معدنی در این همایش گفت: طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس، نشانه اعتماد دولت به بخش خصوصی است و ثمره آن را به زودی خواهیم دید.
وی با اشاره به اینکه ایجاد ۲۵ هزار شغل در معادن کوچک‌مقیاس، یکی از اهداف اصلی این طرح است، افزود: ایمیدرو پس از پیشنهاد احیای معادن کوچک و متوسط، تنها در مدت ۳ماه برای این پیشنهاد، پروژه‌ای با نگاه باز تعریف کرد و این طرح در مدت یادشده پیشرفت خوبی داشت. کمتر پروژه‌ای را می‌بینید که در این مدت کوتاه به ثمر رسیده باشد.
وی با اشاره به اینکه ما سربازان اقتصادی هستیم که برای حفظ و ارتقای تولید کشور تلاش می‌کنیم، تاکید کرد: باید با کمک یکدیگر موانع را از مسیر برداریم تا به اهداف‌مان برسیم.
بهرامن با تشکر از نمایندگان شرکت‌های گل‌گهر و میدکو که از نزدیک در ۵ استان آزمایشی این طرح حضور داشتند و برای تک‌تک مشکلات برنامه دارند، افزود: امروز وضعیت ما عادی نیست و بعضی معادن برای وارد کردن یک دستگاه حساس یک ماه منتظر می‌مانند. بروکراسی این‌چنینی به معادن به ویژه معادن کوچک و متوسطی که در حال احیا هستند، لطمه می‌زند.
رئیس خانه معدن با بیان اینکه امروز تصمیم‌سازان ما در استان‌ها در کنار خانه معدن استان‌ها هستند و از نگاه معدنکاران بخش خصوصی استفاده می‌کنند، تصریح کرد: اگر به دنبال احیای معادن کوچک هستیم باید مسیر را برای معادن کوچک و متوسط باز نگه داریم. البته ممکن است این اقدام بتواند راهگشای مشکلات معادن بزرگ باشد. وی در ادامه تاکید کرد: امروز اقتصاد کشور شرایط ویژه و حساسی دارد اما امیدوار هستیم با رفع مشکلات تولید، وضعیت کسب و کار بهبود یابد. بهرامن ادامه داد: با همدلی و مشارکت همگانی، اجرای این طرح دستاوردهای خوبی خواهد داشت. وی با تاکید بر اینکه با فعال‌سازی معادن کوچک اشتغالزایی خوبی جریان می‌گیرد، گفت: با فعال شدن هر یک از ۵۰۰ معدن کوچک که بیشتر در مناطق محروم واقع شده‌اند ۵۰ شغل ایجاد می‌شود و در مجموع ۲۵ هزار شغل جدید ایجاد خواهد شد که تاثیر زیادی در توسعه و رفاه مناطق محروم دارد.
رئیس خانه معدن در ادامه تصریح کرد: در تحقق این اهداف، تمام اعضای کارگروه، به ویژه آقای جعفری در ایمپاسکو و دکتر کرباسیان در ایمیدرو نقش پررنگی داشتند و امیدواریم در ادامه با همکاری و هماهنگی در راستای احیای معادن کوچک حرکت کنیم.
کوچک، زیباست
بهرام شکوری، عضو هیات مدیره خانه معدن ایران نیز در این همایش گفت: بر اساس نظریه معروف شوماخر مبنی بر اینکه کوچک زیباست، پس از جنگ جهانی دوم، شرکت‌های تولیدی کوچک نقش مهمی در بازسازی اروپا داشتند. در سال ۲۰۱۷ میلادی بر اساس آمار جهانی، از هر ۱۰شغل ایجاد شده در اروپا ۵ شغل توسط اس‌ام‌ای‌ها یا شرکت‌های تولیدی کوچک ایجاد شده بودند و بیراه نیست اگر بگوییم موقعیت اتحادیه اروپا در سایه اس‌ام‌ای‌ها شکل گرفته و ۹۸ درصد بنگاه‌های اقتصادی اروپا کوچک هستند که در اطراف شرکت‌های معدود بزرگ شکل گرفته‌اند. بنگاه‌های بزرگ مانند قله‌هایی هستند که بنگاه‌های کوچک در دامنه آنها قرار دارند. وی با اشاره به اینکه معادن کوچک در اقتصاد بخش معدن کشور نقش بزرگی ایفا خواهند کرد، گفت: اعتماد به بخش خصوصی علاوه بر احیای معادن و رونق مناطق محروم، اشتغال پایدار ایجاد خواهد کرد. شکوری در ادامه افزود: بسیاری از معادن کوچک و متوسط به دلیل نبود واحد فرآوری از توجیه اقتصادی خارج شدند در حالی‌که اس‌ام‌ای‌ها به چند دلیل مقرون به صرفه‌تر هستند؛ نخست اینکه سرمایه‌گذاری کمتری برای راه‌اندازی لازم دارند، دوم اینکه در مدت کوتاه‌تری به ثمر می‌رسند و سوم اینکه می‌توان از افراد نیمه‌ماهر بومی نیز با کمی آموزش در آنها استفاده کرد. وی با اشاره به اینکه معدن اسمالون نمونه و الگوی مناسبی برای معادن کوچک به شمار می‌رود، تصریح کرد: این معدن خاک کم عیار ۷تا ۱۲ درصد دارد در حالی‌که باطله‌های معادن گل‌گهر و چادرملو عیار ۲۰ درصد دارند اما با ایجاد یک واحد فرآوری کوچک ۵۰۰ هزار تنی توانستیم خاک این معدن را به عیار ۶۵ درصد رسانده و محصولات آن را به فروش برسانیم. درحال‌حاضر این معدن سودده است. عضو هیات مدیره خانه معدن ایران در ادامه تاکید کرد: معدن مهدی‌آباد و تجربه سرمایه‌گذاری به وسیله کنسرسیوم را می‌توان در تمام معادن کشور پیاده کرد. با راه‌اندازی واحدهای کوچک با تجربه بخش خصوصی و نظر کارشناسی آنها، اقتصاد بخش معدن به حرکت در می‌آید. اما در پاسخ این پرسش که قله‌ها یا معادن بزرگ چه نقشی برای دامنه‌ها می‌توانند داشته باشند باید گفت؛ بزرگان می‌توانند محصولات معدنی معادن کوچک و متوسط را پیش‌خرید کنند.
به گفته شکوری؛ راه‌اندازی معادن کوچک و متوسط، ما را به توسعه بخش معدن نزدیک خواهد کرد.
