امضای قرارداد نفتی با شرکت فرانسوی «توتال» در کنار تمام امتیازهایی که برای صنعت انرژی کشورمان داشت، حاوی یک پیام روشن بود، اینکه ایران بازاری قابل اعتماد برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی است.
به گزارش ایرنا، با امضای قرارداد فاز ۱۱ پارس جنوبی روزانه ۵۶ میلیون مترمکعب به ظرفیت برداشت ایران از این میدان گازی مشترک با قطر افزوده می‌شود و توسعه این فاز معادل توسعه یک میدان نفتی با ظرفیت روزانه ۴۱۰ هزار بشکه در روز است.مواردی که گفته شد تنها گوشه‌ای از تعهدات شرکت توتال در برابر قرارداد با ایران است، تعهداتی که تا به امروز هیچ شرکت داخلی نتوانست آن را بر عهده بگیرد. هر چند با ورود سرمایه‌گذاران خارجی به حوزه نفت، توان استخراج طلای سیاه از سکوهای نفتی ایران در میدان‌های مشترک افزایش می‌یابد و مهم‌تر از آن، مهندسان نفتی و فعالان این حوزه به فناوری‌های روز دنیا دست پیدا می‌کنند اما در این میان عده‌ای مخالف ورود سرمایه‌گذاران خارجی به حوزه انرژی هستند.
فرصتی برای دستیابی به فناوری‌های جدید نفتی
یکی از ادعاهای مخالفان امضای قرارداد با توتال این است که شرکت‌های داخلی توان ورود به این پروژه را داشتند و دولت با وجود ظرفیت‌های شرکت‌های داخلی نباید این فرصت را در اختیار خارجی‌ها بگذارد. به گزارش ایرنا در این باره «حبیب‌الله بیطرف» معاون وزیر نفت با اشاره به ورود سرمایه‌گذاران خارجی به پروژه‌های حوزه انرژی در کشور، اظهار کرد: به طور قطع استفاده از ظرفیت سرمایه‌گذارهای خارجی در پروژه‌های نفتی اجتناب‌ناپذیر است و اگر شرکت‌های ایرانی و سرمایه‌گذاران داخلی توان حضور در این پروژه‌های سنگین و کلان نفتی را داشتند باید این پروژه‌ها پیش از اینها انجام می‌شد.وی ادامه داد: از سوی دیگر دولت هم توان تامین اعتبارهای چنین پروژه‌هایی را ندارد. باید بپذیریم که دولت حتی در تامین بودجه عمرانی هم با مشکلات متعددی روبه‌رو است به طوری که به دلیل کمبود درآمدها در سال بین ۱۵ تا ۵۰ درصد بودجه عمرانی دستگاه‌های مختلف محقق می‌شود.معاون مهندسی و پژوهش و فناوری وزارت نفت با بیان اینکه تجربه نشان داده که بخش خصوصی توانمند در این زمینه در داخل کشور وجود ندارد، گفت: شرکت‌های خصوصی نمی‌توانند حجم عظیم سرمایه‌گذاری‌ها در پروژه‌های نفتی را تامین کنند چنانکه چندین شرکت داخلی سه سال است که نتوانسته‌اند منابع مالی ساخت ۸ پالایشگاه در سیراف راتامین کنند و توانایی کافی برای اجرای این پروژه را ندارند. شرکت‌های فعال در این پروژه درحال‌حاضر به دنبال این هستند که بتوانند برای اجرای پروژه وام خارجی بگیرند.بیطرف تاکید کرد: خسارت سنگینی در تاخیر اجرای این پروژه‌ها متحمل می‌شویم، هم زمان را از دست می‌دهیم و هم کیفیت و اعتبار را. بنابراین باید اجازه دهیم شرکت‌ها وسرمایه‌گذارانی وارد پروژه شوند که با حفظ منافع ملی و منافع کشورمان، بتوانند در چارچوب استانداردها مسئولیت اجرای پروژه‌های نفتی را بر عهده بگیرند.
معاون وزیر نفت با اشاره به الزام ورود فناوری‌های جدید در قراردادهای جدید نفتی اظهارکرد: یکی از شروط مهم ورود شرکت‌های خارجی که در قراردادهای جدید نفتی بر آن تاکید شده، انتقال فناوری‌های جدید در حوزه مدیریت پروژه، مهندسی و مدل‌های جدید تامین مالی پروژه‌ها است. به‌طور قطع با عقد این قراردادها با شرکت‌های خارجی از جمله توتال به دستاوردهای مهمی در حوزه انرژی دست خواهیم یافت.
تاخیر در سرمایه‌گذاری به نفع رقبا تمام می‌شود
همچنین سیدعماد حسینی، معاون پیشین وزیر نفت، به گزارش ایرنا خطاب به منتقدان ورود شرکت‌های خارجی از جمله توتال به پروژه‌های نفتی گفت: از رفتار برخی‌ها تعجب می‌کنیم، اگر نتوانیم سرمایه‌گذار خارجی جذب کنیم مدعی می‌شوند دولت در جذب سرمایه‌های خارجی ناتوان است و حالا که سرمایه‌گذار قدر بین‌المللی وارد پروژه‌های نفتی شده باز هم به عملکرد دولت انتقاد دارند.
وی ادامه داد: در حوزه‌های مختلف ازجمله انرژی ظرفیت‌های زیادی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد، حال که در دولت و بخش خصوصی اعتبارهای مورد نیاز برای فعال‌سازی این ظرفیت‌ها وجود دارد بهترین راهکار استفاده از توان سرمایه‌گذاران خارجی است.حسینی با بیان اینکه جذب سرمایه‌گذار خارجی موضوع جدیدی نیست و در دولت‌های گذشته هم مسئولان درصدد جلب اعتماد سرمایه‌گذاران و شرکت‌های خارجی بودند، گفت: سال‌های گذشته بحث برنامه‌های توسعه‌ای در حوزه نفت با قراردادهای بیع متقابل و قراردادهای فایناس پیش می‌رفت اما شرکت‌های خارجی در این شرایط انگیزه‌ای برای ورود بازار ایران و پروژه‌های کشورمان نداشتند.وی افزود: در دولت یازدهم پس از برجام و با تصویب قراردادهای جدید نفتی موسوم به ای‌پی‌سی برای سرمایه‌گذاران خارجی انگیزه‌ای ایجاد شد چرا که محتوای این قراردادها برپایه معامله برد- برد برای دو طرف است. باید بپذیریم که تنها قرارداد امتیازی می‌تواند برای شرکت‌هایی که قرار است سرمایه خود را خرج پروژه‌های کشورمان کنند، جذاب است و در حالی که شرکت‌ها از ورود به پروژه‌های کشورمان کسب درآمد می‌کنند فعالان صنعت نفت هم صاحب فناوری‌های جدید می‌شوند.این کارشناس ارشد حوزه نفت تاکید کرد: باید به این نکته توجه داشته باشیم که کشورهای همسایه در انزوای ایران حاصل از نداشتن فناوری‌ها و توان برای استخراج نفت، به سهم بیشتری از میدان‌های مشترک دست پیدا کرده‌اند و ما با تاخیر در اجرای پروژه‌ها سهم خود را از دست می‌دهیم.حسینی ادامه داد: مهندسی ارزش در اجرای پروژه‌ها بسیار اهمیت دارد؛ همان چیزی که از آن غافل مانده‌ایم. اگر قرار باشد در اجرای پروژه‌ها و عملیات هم زمان را از دست بدهیم و هم کیفیت و سرمایه، هر سرمایه‌گذاری می‌تواند وارد حوزه نفت شود.وی با تاکید بر اینکه درحال‌حاضر برای استفاده بیشتر از میدان‌های مشترک با کشورهای همسایه در رقابت نیستیم بلکه رقبای ما شرکت‌های قدر صاحب نام در صنعت نفت و انرژی هستند که در کشورهای همسایه مستقر شده‌اند، گفت: برای رقابت با این شرکت‌ها و برای دست‌یافتن به منابع بیشتر نیاز به دستیابی به فناوری جدید داریم و حالا که شرایط دستیابی به دانش جدید در حوزه نفت محقق شده عده‌ای در داخل کشور نباید مانع ایجاد کنند.
اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار ایران
پس از برجام ورق برگشت و این سند تعامل با دنیا به نقطه عطفی در ورود شرکت‌های قدر خارجی به ایران تبدیل شد. قرارداد نفتی توتال توانست راه را برای ورود سایر سرمایه‌گذاران خارجی باز کند و قرار بر این است که در ابتدای دولت دوازدهم، شرکت انگلیسی- هلندی «شل» هم وارد قراردادهای نفتی با ایران شود. تداوم ورود سرمایه‌گذاران خارجی و صف کشیدن آنها برای ورود به پروژه‌های مختلف در ایران نشان‌دهنده اعتماد دوباره جهان به ایران است.
