بورس کالا بر اساس یک مکانیسم مشخص و شفاف برنامه‌ریزی شده است تا قیمت‌ها در آن بر مبنای عرضه و تقاضا رقم بخورد اما زمانی که پای دولت به این بازار باز شود، برای آن دامنه تعیین کند و این دامنه را نیز بر اساس نظر خودش به پیش ببرد، طبیعی است که مکانیسم بورس کالا بر هم خواهد خورد.
از این رو طبیعی است که قیمت‌های بورس کالا نیز واقعی نخواهد بود و نمی‌توان ادعا کرد در بورس کالا کشف نرخ شده است، در حالی که بورس کالا محلی برای کشف نرخ به شمار می‌رود. از سوی دیگر، محدودیت‌هایی که دولت در برابر افراد یا شرکت‌هایی که قرار است وارد بورس شوند، قرار می‌دهد، مکانیسم بورس کالا را زیر سوال می‌برد. برای مثال چند وقتی است که سامانه بهین‌یاب از سوی دولت راه‌اندازی شده و دولت ادعا می‌کند که شرط ورود به بورس کالا، ثبت‌نام در این سامانه است، در حالی که این شرط‌گذاری‌ها خارج از اراده بورس است. نکته اساسی این است که تنها ملاکی که می‌تواند کارآیی و قدرت یک واحد تجاری را نشان دهد، نرخ است. اگر انگیزه خلافی در قیمت‌گذاری وجود داشته باشد، کسی وارد این بازار نخواهد شد. بنابراین اگر قیمت‌ها دستکاری شوند، شفافیت بازار از بین می‌رود. البته این نخستین بار نیست که دولت به طور دستوری وارد بورس کالا می‌شود و هر زمان بازار با نوسانات اقتصادی روبه‌رو شده، دولت، ورود و قیمت‌گذاری کرده و شفافیت را از بین برده است.
محمدمهدی رفیعی / کارشناس بورس
