کار در معدن به دلیل خطرات زیادی که دارد، یکی از دشوارترین شغل‌ها است. به همین خاطر رعایت ایمنی و حفظ آن ازجمله موارد مورد توجه معدنکاران است.
دلیل اصلی پایین بودن کارآیی ایمنی در معادن، ضعف در استفاده از فناوری‌های روز و بهره‌گیری از روش‌های سنتی است. کارشناسان، عمده‌ترین علت مرگ معدنچیان در معادن زیرزمینی را شبکه قدیمی استخراج، بی‌احتیاطی کارگران و فقدان نظارت کافی در معادن و انفجار گاز متان یا ریزش در تونل‌ها می‌دانند و در معادن روباز هم علت را سهل‌انگاری، نبود آموزش‌های اولیه و مواردی از این قبیل اعلام می‌کنند. بیشترین آمار حوادث، مربوط به معادن زغال‌سنگ و سنگ‌های تزئینی است. از این‌رو لازم است عواملی که باعث ایجاد خطر در معادن می‌شود، بررسی شوند و به رشد ایمنی در معادن بیشتر بها داده شود. صمت درباره اهمیت رشد ایمنی در معدن و مقایسه آن با دیگر کشورها با کارشناسان گفت‌وگو کرده است.
نگاه مدیران سنتی
حسین میرشکاری، کارشناس ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست
(HSE) هلدینگ توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) درباره اهمیت حفظ ایمنی معادن بابیان اینکه ما در حال گذر هستیم به صمت گفت: هرچند ایمنی موضوع مهمی است اما تجربه ما طی این سال‌ها سنتی بوده است و درحال‌حاضر مرحله گذر را با بهره‌گیری از روش‌های مکانیزه سپری می‌کنیم.
میرشکاری با اشاره به نقاط ضعف در رعایت ایمنی گفت: هرچند نگرش ما در این حوزه مثبت و حفظ ایمنی دغدغه معدنکاران است اما حوادثی که در کشور اتفاق افتاده است، نشان می‌دهد هنوز از روش‌های سنتی بهره گرفته می‌شود و به همین خاطر تا رسیدن به استانداردها فاصله زیادی داریم.
کارشناس ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست ( HSE ) هلدینگ توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) به‌طور مثال به معادن زغال‌سنگ کشور اشاره کرد و گفت: در این معادن به‌تدریج از روش‌های مکانیزه استفاده شده که در آن انسان دخیل نبوده و خطراتی مثل ریزش، گازگرفتگی و… را به حداقل ممکن می‌رساند.
او تاکید کرد: البته هرچند آمار خوبی برای پیشرفت در این زمینه نداریم ولی در مقایسه با برخی از مناطق دنیا وضعیت مناسبی داریم. به‌طور مثال یکی از شرکت‌های بزرگ معدنی دنیا در افریقا باوجود پیشرفت‌هایی که داشته، امسال حدود ۴۳ نفر کشته داده است.
میرشکاری با اشاره به اهمیت استفاده از روش‌های مکانیزه برای افزایش ایمنی در کار معدن گفت: شایسته است از روش‌های مکانیزه‌ای که در دنیا استفاده می‌شود، بهره ببریم که در آن استخراج با ماشین و تجهیزات صورت می‌گیرد و دیگر نیروی انسانی دخالتی ندارد. البته بیشتر معدنکاران برای رسیدن به این مرحله مشکل اساسی با عنوان تامین مالی دارند. هرچند لوازم ایمنی در کشور ما وجود دارد و این نشان می‌دهد که ما به کیفیت تجهیزات توجه داریم اما گران است و ممکن است هر معدنی توانایی خرید آن لوازم را نداشته باشد. او اظهار کرد: چون خریدار زغال در کشور بسیار کم است و معادن زغال هم نسبت به دیگر معادن درآمد چندانی ندارند در نتیجه ارزش‌افزوده‌ای ندارند که بتوانند از روش‌های مکانیزه بهره ببرند و حوادث معدن را کاهش دهند.
او بابیان اینکه ما قوانین خوبی در کشور داریم، ادامه داد: ما بخش اعظمی از کار را با قوانین داخلی به‌طور کامل پوشش می‌دهیم. به‌طور مثال در بحث بهداشت، عوامل زیان‌آور محیط کار مثل رطوبت، سرما و گرما… را بررسی و گزارشاتی تهیه‌کرده‌ایم که بر اساس آخرین استانداردهای روز دنیا تدوین شده است. هرسال هم معادن باید پایش خود را در این حوزه ارائه دهند و نتایج لازم را بررسی
کنند. میرشکاری درباره این سوال که چقدر نگاه ما به رعایت ایمنی سنتی است، بیان کرد: نگاه مدیران سنتی و فرهنگ ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست ( HSE ) هنوز نیازمند تغییر است. بسیاری کار را از ایمنی جدا دانسته و شعار ایمنی بعد کار را دیگر منسوخ‌شده می‌دادند. او تاکید کرد: اگر توجه کنیم که ایمنی جزئی از کار است به استانداردهای بین‌المللی نزدیک می‌شویم.
هزینه ایمنی بالا است
کوروش شعبانی، رئیس کمیته اکتشاف خانه معدن ایران نیز با اشاره به اینکه ما در قوانین مشکلی نداریم به صمت گفت: بر اساس قانون معادن اگر بیش از ۲۵ نفر نیروی کار در معدن مشغول فعالیت باشند باید از حضور مسئول ایمنی و بهداشت بهره ببریم. به‌این‌ترتیب در قوانین به بحث ایمنی و بهداشت در معادن توجه ویژه‌ای شده است اما متاسفانه آنقدر که باید و شایسته است از طرف بهره‌بردار به این مهم توجه نشده است. رئیس کمیته اکتشاف خانه معدن ایران بابیان اینکه توجه به ایمنی در معادن کشور کافی نیست، ادامه داد: اخیرا حوادثی در معادن زیرزمینی پیش آمد که نشان می‌دهد ما چندان‌که باید ایمنی را در معادن رعایت نمی‌کنیم. هرچند توجهاتی وجود دارد و نمی‌شود کلا به شکل منفی به این موضوع نگاه کرد اما کافی نیست. شعبانی در پاسخ به این سوال که چقدر با استانداردهای جهانی در این مهم فاصله‌داریم، بیان کرد: فاصله ما با دنیا زیاد است، به‌هرحال معدنی که ارزش‌افزوده بالایی دارد می‌تواند هزینه بالایی هم در بحث ایمنی داشته باشد اما وقتی معدنی ارزش‌افزوده زیادی ندارد در نتیجه با مشکلاتی ازجمله هزینه روبه‌رو می‌شود. او تاکید کرد: ما در بخش ایمنی معادن هزینه چندانی نمی‌کنیم چراکه اگر هزینه می‌کردیم چنین مسائلی پیش نمی‌آمد. به دلایل مختلف معادن آن‌طور که باید پویا و فعال نیستند و به همین خاطر هزینه کردن در برخی از بخش‌ها ازجمله ایمنی را مهم نمی‌دانند. معدنکارانی هستند که حتی هزینه‌های مرحله اول اکتشاف را هم غیرضروری می‌دانند چه برسد به اینکه بخواهند در حوزه ایمنی هزینه کنند. رئیس کمیته اکتشاف خانه معدن به‌عنوان پیشنهاد گفت: اولویت‌مان باید آموزش باشد و در تمام زمینه‌های بخش معدن به‌صورت دوره‌ای و دائمی به آموزش بها بدهیم و مقوله‌ای به نام بازآموزی را جا بیندازیم. بنابراین هرچند فعالان معدنی و کارگران سوابق دارند ولی نیاز است که دوره‌های بازآموزی را برای‌شان برگزار کنیم. او تاکید کرد: متاسفانه در ایران هیچ‌گونه آموزشی درزمینه ایمنی و بهداشت معادن، وجود ندارد.
منبع: صمت نیوز
