بیشتر معادن مس استان زنجان تعطیل یا در مرحله اکتشاف تکمیلی هستند. باوجود ادعای مسئولان درحال‌حاضر هیچ واحد فرآوری کنسانتره مس فعال در زنجان وجود ندارد.
ایران از نظر ذخایر معدنی دارای ۷ درصد ذخایر کشف شده دنیاست و ۶۷ نوع ماده معدنی غیرنفتی در خاک این کشور کشف شده است؛ از این رو ایران جزو یکی از کشورهای غنی و ثروتمند از نظر ذخایر معدنی به‌شمار می‌رود. باوجود اینکه بخش معادن ارزش افزوده خوبی دارد، آنطور که باید مورد توجه قرار نگرفته و در این کشور به معادن به اندازه ارزش آن اهمیت داده نمی‌شود.
به گزارش تسنیم، بسیاری از کارشناسان، بخش معدن را پیشران اقتصاد دانسته و بر این باورند که تحول این بخش به‌طور قطع می‌تواند بخش صنعتی و اقتصادی را فعال کند. معادن، مواد اولیه مورد نیاز صنایع و بسیاری از واحدهای تولیدی را تامین می‌کنند و در نتیجه آن صنایع در زمینه تامین مواد اولیه خودکفا می‌شوند و در نهایت این امر سبب ایجاد اشتغال مولد و تولید ناخالص ملی خواهد شد.
استان زنجان یکی از استان‌های معدن‌خیز کشور محسوب می‌شود و دارای ظرفیت‌های فراوانی در این حوزه است. زنجان به‌واسطه معادن سرب و روی غنی که در شهرستان ماهنشان وجود دارد، به قطب روی کشور نیز تبدیل شده، همچنین ۷۰ درصد صادرات استان به استخراج معدنی اختصاص دارد و از ۶۷ ماده معدنی یافت شده در کشور ۳۶ مورد آن در زنجان استخراج می‌شود.به‌گفته مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین فتح‌الله حقیقی، استاندار زنجان درصد صادرات مواد خام از استان صفر بوده و هیچ ماده معدنی بدون فرآوری از زنجان خارج نمی‌شود. به این ترتیب فرآوری ۱۰۰ درصدی معادن استان کذب است. مواردی وجود دارد که مواد استخراجی معادن به خارج از استان انتقال می‌یابد یا بهره‌برداران به‌واسطه بالا بودن هزینه‌های حمل‌ونقل و بالا رفتن هزینه‌ها از استخراج صرف‌نظر کرده و معدن را تعطیل کرده‌اند.
معدن مس یکی از معادنی است که در زنجان وجود دارد و همین‌طور به‌واسطه صنایع دستی و تاریخی زنجان، صنعت مسگری نیز در این استان سالیانی است که مورد استقبال مصرف‌کنندگان، هنرمندان و کارگاه‌های تولیدی قرار گرفته است. در بازار سنتی زنجان هم در سال‌های اخیر فروش ظروف مسی به‌ویژه به‌عنوان سوغات و صنایع دستی زنجان در اعیاد و روزهای تعطیل سال که آمار گردشگری افزایش می‌یابد، رونق گرفته و سودآور شده است.
با این وجود، چند وقتی است که معادن مس استان تعطیل شده و به‌شدت میزان استخراج آنها کاهش پیدا کرده است.
هرچند با به‌وجود آمدن بیماری کرونا همه بازارها تحت تاثیر قرار گرفته و فروش به‌شدت کاهش یافته، اما تولیدکنندگان با مشکلات زیادی در بحث تولید هم مواجهند.
از تامین مواد اولیه که گران و خارج از دسترس است تا مشکلات مراحل دیگر همگی دلیلی برای سنگینی اهرم فشار بر تولید است. سوال این است که در شرایط تحریم و فشار از سمت کشورهای غربی و حتی برخی کشورهای همسایه و همین‌طور نوسانات ارزی، چرا توجهی به استخراج مواد باارزش معدنی که می‌تواند علاوه بر کمک به تولید، ارزآور نیز باشد، نمی‌شود و تعداد زیادی معادن مس استان تعطیل شده است؟
عیار و ذخیره پایین است
بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران درباره وضعیت معادن مس گفت: معادنی که در حوزه مس وجود دارند، علاوه بر عیار پایین، میزان ذخیره پایینی هم دارند که همین موضوع دلیل ضعف فعالیت بیشتر معادن است.
وی افزود: در این راستا در جلسه شورای هماهنگی احیای معادن کوچک و متوسط بخشی را به معادن مس اختصاص دادیم که خوشبختانه شرکت ملی معادن مس ایران هم ورود پیدا کرده تا بلکه بتوان این معادن کوچک و متوسط را به مدار تولید برگرداند، چراکه بخش عمده‌ای از این معادن مشکل مالی دارند.رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق ایران تصریح کرد: تصمیم بر این شده که صندوق و بزرگان حوزه مس برای راه‌اندازی این حوزه کمک‌های لازم را انجام دهند.
وی در زمینه صادرات از استان زنجان خاطرنشان کرد: به جهت اینکه عیار مواد معدنی پایین است، ارزش صادراتی وجود ندارد و باید این مواد استخراجی در همان منطقه فرآوری شوند و ظرفیت فرآوری در آن محل ایجاد شود.
اکثریت معادن تعطیل هستند
ولی‌الله منصوری، رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی استان زنجان با تایید نبود واحد فرآوری در زنجان و همچنین تعطیلی اکثریت معادن، اظهار کرد: به‌علت مشکلات منابع طبیعی و اداره محیط‌زیست بیشتر معادن استان راکد و همچنین اکثریت معادن مس استان تعطیل هستند.
وی درباره فرآوری مس گفت: تا این لحظه هیچ واحد صنعتی فرآوری‌کننده مس در استان فعالیت ندارد و در گذشته این امر به شکل سنتی انجام می‌شده است. درحال‌حاضر باید روی این مسئله که فعالیت عظیمی است کار شود. رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی استان زنجان تصریح کرد: یک نفر سرمایه‌گذار در این زمینه اعلام آمادگی کرده که پیگیر کارها شدیم، اما متاسفانه از آنجا که با سرمایه‌گذاران رفتار درستی نمی‌شود، این فرد باوجود تجربه فعالیت در حوزه معادن مس، به استان دیگری رفت و فعالیت خود را جای دیگری آغاز کرد. واحد فرآوری مناسب برای مواد با عیار پایین نداریم. در ادامه مهدی فرامرزی، رئیس امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان اظهار کرد: درحال‌حاضر در استان، واحدی که بتواند مواد با عیار پایین را فرآوری کند، نداریم. رئیس امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان با بیان اینکه بیشتر واحدهای معدنی مس ما در حال ایجاد واحد فرآوری هستند، افزود: معادن مس آنچنان که باید، عیار و تولید ندارند که بگوییم مواد استخراجی آنها از استان خارج می‌شود. معادن ما درحال‌حاضر در مرحله اکتشاف تکمیلی و آماده‌سازی هستند.
