انچه با حضور خانه معدن ایران در کارگاه آینده پژوهی اتاق بازرگانی صنایع،معادن وکشاورزی تهران گذشت/ آشنایی با مفاهیم آینده پژوهی/آینده پژوهی چیست؟ دانشی است که در آن به صورت روش مند و بر اساس اطلاعات گذشته به پژوهش آینده می پردازیم. ✍ تفاوت پیش بینی و آینده نگاری: پیش بینی همگراست به طوری که اطلاعات خود را جمع می کنیم و به یک نقطه در آینده می رسیم اما آینده نگاری واگراست. ✍ آینده پژوهی: مجموعه تلاش هایی که با استفاده از مجموعه تجزیه و تحلیل منابع و الگوها و عوامل تغییر یا ثبات، به تجسم آینده های بالقوه و برنامه ریزی برای آنها می پردازد. ✍ چهار رویکرد به آینده: 1- شترمرغ واکنش زده(گیج و مبهوت) ۲- آتش نشان واکنش گرا (غافلگیری اما با آمادگی نسبی) ۳- بیمه گر بیش فعال (آماده برای هر اتفاقی و بیمه در برابر هر رویداد) ۴- دسیسه گر بیش فعال ( لابی با عوامل تهدید کننده!) ضرب المثل چینی: هوشمندانه ترین کار مهیا شدن برای امور غیر قابل پیشبینی است! نکته اینجاست چطور برای کاری مهیا بشویم که قابل پیش بینی نیست؟ ✍ پیچیدگی تفکر در مورد آینده: تبعات تفکر سریع: ۱- جایگزینی پرسش ها با ساده ترین نوع ۲- گرایش به قطعیت نه به شک ۳- دستگاه تداعی گر ۴- نادیده گرفتن ابهام و سرکوب شک در برابر همه اینها تفکر منطقی و کند را داریم. ✍ کارکرد های آینده پژوهی: ۱- شفاف سازی ۲- توصیف روندها ۳- تبیین شرایط ۴- تصویر سازی از آینده های ممکن و محتمل در صورت تداوم سیاست های کنونی ۵- ابداع و ارزیابی و انتخاب گزینه های بدیل برای دستیابی به اهداف مطلوب ✍ به طور کلی آینده پژوهی شامل برهم کنش عوامل زیر است: ۱- بررسی روند ها ۲- بررسی اقدامات ۳- تصاویر ۴- رویداد ها ✍ آشنایی با روش های آینده پژوهی چهار پایه دارد: ۱- خلاقیت ۲- خبرگی ۳- داده های واقعی ۴- تعامل ✍ روش های متفاوتی برای آینده نگاری و آینده پژوهی وجود دارد از میان انها روش های زیر مطرح هستند: ۱- روش چرخ آینده ۲- روش شبیه سازی ۳- روش سینکون ۴- روش بازار پیش گویی ۵- روش چشم انداز های چندگانه ۶- روش تحلیل لایه ای علت ها ۷- روش نقشه راه ✍ آشنایی با سناریو نویسی انواع آینده: • آینده ممکن • آینده موجه • آینده محتمل • آینده مطلوب ✍ سناریو (برفاد، بیشینه): اجماع درونی به آنچه که پیش روی ما قرار می گیرد (آینده پیش روی ما قرار می دهد) پیش بینی یک نقطه در آینده را می گوید و سناریو طیفی از آینده را متصور است. ✍ سناریو: پیش گویی، تئوری و همگرا نیست. فرضیات و داستان گونه است و واگراست ✍ سه اصل راهنما در تفکر سناریویی • افق دید • تفکر از بیرون به درون: یعنی از بیرون به داخل سازمان برسیم. • دیدگاه چندگانه: باید از زوایای مختلف به قضیه نگاه کرد. شرایط برای موفقیت سناریو پردازی ۱- آماده شنیدن نظرات متفاوت باشیم ۲- آماده تغییرات با معنا باشیم ۳- داشتن رهبری شایسته برای اجرای فرآیندها ۴- داشتن تعهد برای تامین منابع مورد نیاز ✍ رویکرد های تدوین سناریو به طور کلی ۷ رویکرد وجود دارد. ۱- از راه دل و منطق شهود ۲- تحلیل تاثیرات بر روند ها ۳- تحلیل اثرات متقابل ۴- لاپراسپکتیو ۵- عدم قطعیت های بحرانی ۶- تحلیل لایه ای علت ها ۷- برنامه ریزی برپایه فرض ✍ روند یک سناریوی عملی: ۱- تعیین قلمرو • هدف • افق زمان ۲- شناسایی عوامل موثر بر موضوع • عوامل سیاسی • عوامل اقتصادی • عوامل اجتماعی • عوامل فناوری ۳- انتخاب مهم ترین ها ۴- ارزشگذاری عوامل ۵- انتخاب از بین ارزنده ترین عوامل ۶- نوشتن سناریو های خوش بینانه، بد بینانه و ترکیبی بر اساس عوامل انتخاب شده. ۷- نوشتن چرایی انتخاب و نوع کارکرد عوامل ۸- نام گزاری سناریوها • متناسب با زمینه • بین۲ تا ۴ کلمه • انتخاب از بین اسامی وقایع تاریخی • تداعی تصویری موجه از روایت سناریو ۹- نوشتن سناریو ✍ نکات نهایی سناریوها آینده پویا را باید ترسیم کنند که منجر به چالش کشیدن مدل ذهنی مدیران ارشد شود سناریو به تنهایی کافی نیست و می بایست به راهبرد ها و حداقل به گزینه های عملیاتی متصل شوند. سناریوها محصول نیستند، فرایندهایی هستند که برای خلق تصمیمات عمیق از آنها استفاده می شود. هدف اصلی سناریو تغییر نگرش است. نوشتن سناریو کار چند ساعت و چند روز نیست. کار مدت ها تلاش و هزینه است.
